KAVITA BUNDELKHANDI

Khabar Lahariyaren historia
Khabar Lahariyak 20 urte bete dituenez, bidaia bat egin nahi genuke zurekin denboran zehar, dena nola hasi zen jakin dezazun.
Hastapenak
- 1993an, emakumeak alfabetatzeko programa bat jarri zuen abian Indiako Gobernuak. Mahila Samakhya zuen izena, eta landa-eremuetako emakumeei hezkuntza ematea zuen helburu.
- Emakume askok eman zuten izena helduentzako hezkuntza-ikastaroetan eta alfabetatze-kanpalekuetan, horiexek baitziren Mahila Samakhya programa berritzaileak eskaintzen zituen aukerak.
- Baina, ikastaroak amaitutakoan eta tokiko hizkuntzetan idatzitako materialik ezean, nola jarraituko zuten emakume haiek idazten eta irakurtzen modu autonomoan?
Mahila Dakiya: Khabar Lahariyaren aitzindaria
- Uttar Pradesh estatuko Banda barrutian, hainbat gizarte-ekintzailek irtenbide bat aurkitu zuten: Mahila Dakiya, lau orrialdeko agerkari bat, tirada handia izango zuena.
- Mahila Dakiyak ez zuen parekorik: emakume alfabetatu berriak trebatzen zituen beren buruarentzat zein beren ingurukoentzat idatz zezaten. Horrela, sarbidea eman zien emakumeei ordura arte gizonak nagusi ziren argitalpen inprimatuen mundura.
- Argitalpen hark, kasta- eta genero-mugak hautsi ez ezik, tokiko hizkuntzetan idatzitako irakurgaien ekoizpen iraunkorra ahalbidetu eta ikaskuntza-ingurune orokorra sustatu ere egiten zuen.
- 1995ean, Mahila Dakiya itxi egin zen, baina sekulako legatua utzi zuen atzean: emakumeen alfabetatzea, informazio-gosea eta ahalduntze-eredua.
Khabar Lahariya: emakumeek bakarrik idatzitako Indiako lehen agerkaria
- Hauek izaten ziren tokiko istorio bakarrak artean: udghatan (inaugurazioak), durghatna (istripuak) eta hatya (hilketak). Orduan, 2002an, Khabar Lahariya sortu zen, tokian tokiko edukiei berebiziko garrantzia eman nahi zien agerkaria.
- Khabar Lahariyak bere aitzindari Mahila Dakiyaren urratsei jarraitu zien. Hamabostekaria zen, bundeli eta hindi hizkuntzetan idatzita zegoen eta, hasieran, 7 emakumez osatutako lantaldea zuen.
- Funtzionario ustelei eta dabangek egindako hilketei buruzko istorioak jasotzen zituen bere orrialdeetan eta… egundoko iskanbila sortu zen!
- Mehatxuzko gutunak heldu ziren argitalpenera, difamazio-demandak jarriko zizkigutela ohartaraziz, eta gure erreportariei esaten zitzaien ez jarduteko haien kastari zegokion baino «adimentsuago».
- Khabar Lahariya tokiko aldizkari independente gisa heldu zen, administrazioaren eta tokiko botereen batere eraginik gabe.
- Hamar urtez jardun zuen tokiko hizkuntzan idatzitako edizio autonomoen eredua zabaltzen eta emakumeak kontratatzen, trebatzen eta jardunaldi osoko erreportari zein editore enplegatzen. Horrez gain, tokiko hizkuntzan idatzitako tirada txikiko egunkari bat ere banatzen zuen Uttar Pradesheko ekialdean eta erdialdean.
Tokiko hedabideei ahots feminista ematen
- Aurreneko egunetan eztabaida sutsua piztu zen erredakzio-bilera batean, eta honelako galderak egin genituen: «Pradhaan emakume ustelei buruz idatziko dugu? Ez al gara albiste-agentzia feminista bat?»
- Galdera horiek eztabaida hau sorrarazi zuten: Zer da feminista izatea?
- Zerbait sakonagoa izan behar zuen argi positiboa zerion emakumearen erretratua egitea baino, zeinak bechari (babesgabeak) edo besharam (lotsagabeak) bakarrik bereizten zituen.
- Pertsona, erakunde eta sistemen botere-erabilera eta -abusua azaleratu behar zituen.
- Ez zuen genero-estereotipoan erori behar, beste hedabide batzuek egiten zuten bezala, adibidez honelako lerroburuekin: do bacchon ki ma premi ke saath faraar (bi haurren ama batek ihes egin du maitalearekin).
Emakume kazetariak hiri txiki eta herrietan kokatu
- Jende asko eszeptiko samarra zen argitalpenarekin. Lehen urteetan, hau esan zien Banda barrutiko magistratuak Khabar Lahariyako emakumeei: kolektibo egokia zela emakumeak trebatzea helburu zuen bere programan parte hartzeko, hain zuzen ere achaar (ozpinetakoak) eta papad egiten ikasteko. Funts horren laguntza jaso genezakeen, zalantzarik gabe, gure kolektiboan dalit emakumeak, tribuetakoak eta musulmanak baitzeuden.
- Barrutiko magistratuak ez zuen ulertzen gure kolektiboa emakumeei aukerak kentzen zizkien gizarte-estereotipo hura hausteko helburuz jarri zela abian. Alegia, gizonezkoen gotorlekuaren kontra ahalik eta gogorren jotzeko asmoz sortu zela.
- Emakumeak erreportari, editore, diseinatzaile eta argazkilari gisa trebatzeko eta enplegatzeko konpromisoa zuen kolektiboak.
- Emakumeak kontratatzeko publizitatea honela egiten da: ahoz aho, egunkarietan, Facebooken, Whatsappen eta Khabar Lahariyak emakumeak kontratatu nahi dituen barrutietan diharduten GKE-etako sare sozialen bidez.
- Eskabideak aurkezteko gonbita egiten zaie emakumeei, eta eskatzaileen aurrehautaketa egiten da haien oinarrizko kalifikazioen arabera —normalean, bigarren mailako eskolako edo 10. graduko azterketa-ziurtagiria—. Landa-eremuko emakumeak izan behar dute, batez ere jatorri marjinalekoak. Ondoren, antzinatasunik handiena duten Khabar Lahariyako kideak barrutietara joaten dira eta aurrez aukeratutako hautagaiak elkarrizketatzen dituzte.
Borrokak eta erronkak
- Kolektibo berriak erronka sozialei eta ekonomikoei aurre egin behar izan die. Alde batetik, kristalezko sabaia hautsi eta gizonezkoen gotorlekuari eraso egin nahi zion; bestetik, egonkortasun ekonomikoa behar zuen, eta hori oso zaila zen.
- Erronka zaila zen Uttar Pradeshen —Indiako estaturik populatuenetako bat eta, aldi berean, ekonomikoki azpigaratuenetako bat— landa-eremuko komunitate marjinaletako emakumezko erreportariak aurkitzea, eta are zailagoa haiei atxikitzea.
- Etengabeko borroka da Khabar Lahariyaren independentziari, printzipioei eta nortasunari eustea, hedabideentzat oso aldekoa ez den testuinguru batean, non tokiko berriak askotan eskaintzarik onena egiten duenari saltzen baitzaizkio, batzuetan publizitate-kanpainen bidez eta sarritan guztiz lotsagabeki.
Khabar Lahariya mundu digitalean
- 2015ean, Khabar Lahariya bideoko eduki digitalekin esperimentatzen hasi zen. Nahiko emaitza onak lortu zituen. Onlineko edukiak urriak ziren artean landa-eremuan eta mugikorrak eta datuak orduantxe barneratzen ari ziren.
- Talde bat sortu zen istorio sakonak bideoz filmatzeko eta, 2016rako, eduki digitalei lehentasuna ematen zien erakunde bihurtua zen.
- Gaur egun, batez beste 7-8 milioi bistaratze ditu hilean Khabar Lahariyak Youtuberen, webgunearen, Facebooken, Whatsappen eta beste sare sozial batzuen bidez.
- Landa-eremuko behatzaile indartsua da Khabar Lahariya: 11 erreportariz osatutako taldea du Uttar Pradesheko 12 barrutietan eta Madhya Pradesheko 4 barrutietan. Horrez gain, 2022ko urtarriletik, Bihar estatuan ere ematen du informazioa.
Inpaktua
- Khabar Lahariyak aldatu egin du jendeak hedabideei buruz duen ikuspegia —nork, norentzat eta zer hizkuntzatan—, landa-eremuko hedabideetan egindako esku-hartzearen bidez.
- Landa-eremuko hedabide independente gisa, jardunaldi osoko emakumezko erreportariz osatutako talde bat sortzea izan da Khabar Lahariyaren inpakturik handiena. Lehenago emakumezko kazetaririk ez zegoen eskualde marjinaletatik etorritako emakumeak dira, gainera.
- Khabar Lahariyaren istorioek era askotako inpaktuak izan dituzte. Honako hauek, adibidez: barrutietako funtzionarioei ohartaraziz urrutiko herrixketan plan jakin batzuk ez direla abian jarri; gai horien inguruko ikerketak irekitzea, eta aldaketa erreal eta nabarmenak eragitea hainbat eremutan.
- Khabar Lahariyak kazetaritza feminista egiten du; hortaz, emakumeen kontrako indarkeriari buruzko gaien berri ematen du, indarkeria hori barne hartzen duten genero- eta kasta-egituren inguruko ikuspegi zuhurra eginez. Emakumeak zuzendari dituen herrialdeko landa-informazioaren marka etiko eta independente bakarra da.
Chambal Media: Khabar Lahariyaren ontzi inudea
- Khabar Lahariyaren ostalaria Chambal Media da, hedabide digitalen gizarte-enpresa bat, landa- eta hiri-eremuetako hedabideetako askotariko profesionalen talde batek 2015ean sortua.
- Indiako iraultza digitalean emakume baztertuek parte hartzeko eta beren ikuspuntua barneratzeko helburuz sortu zen Chambal Media.
- Ikuspegi horrekin, eduki multimediak ekoizten ditu Chambal Mediak, honako gai hauek oinarri hartuta: gazteria; generoa; teknologia; kultura; garapena; metraje laburreko dokumentalak, eta tokiko, nazioko eta nazioarteko publikoari zuzendutako egungo gaiei buruzko zuzeneko eztabaidak.
Chambal Akademia
- Bi hamarkadako historian 500 emakumek baino gehiagok jaso dute kontaera digitalaren gaineko offline prestakuntza Chambal Mediatik eta Khabar Lahariyatik. Chambal Akademiak inpaktu hori baliatu, handitu eta bizkortu egin nahi du. Horretarako, prestakuntza eta ekipamendua emango dizkie landa-eremuko emakume eta neskei, publiko digitalean parte har dezaten eta istorio-kontalariak eta aldaketaren katalizatzaileak izan daitezen.
- Landa Kazetaritza Mugikorreko Online Ikastaroa izan zen antolatutako lehena. Ikastaro pilotu horrek 6 hilabete iraun zuen, eta Uttar Pradesheko, Madhya Pradesheko eta Biharko 270 emakume trebatu zituen.